Wat kun je als werkgever met karaktereigenschappen?

Wat zijn karaktereigenschappen precies?

De betekenis van karakter en persoonlijkheid

Karaktereigenschappen zijn de stabiele eigenschappen die het gedrag van je medewerkers sturen. Denk aan eerlijkheid, zelfvertrouwen, ordelijkheid of openheid. Het zijn vaste patronen in hoe iemand denkt, voelt en handelt in verschillende situaties. Ze zeggen veel over iemands houding ten opzichte van afspraken, gevoelens en eigen belang.

Persoonlijkheid gaat breder: dat is het totaalpakket van iemands kenmerken, zoals je die terugziet in bijvoorbeeld de Big Five persoonlijkheidskenmerken. Die helpen je beter begrijpen waarom iemand zich in bepaalde situaties extravert of juist terughoudend opstelt. Door karaktereigenschappen te herkennen, leer je de mens achter het cv kennen – en dat maakt je werving en aansturing krachtiger.

Welke karaktereigenschappen zijn er?

Positieve en negatieve karaktereigenschappen: voorbeelden en betekenis

Als je personeel aanneemt of begeleidt, kijk je verder dan ervaring. Karaktereigenschappen bepalen hoe iemand omgaat met verantwoordelijkheid, conflicten en samenwerken. Een goed overzicht helpt je de juiste inschatting te maken.

Een karaktereigenschappen lijst voor werkgevers

Voorbeelden van positieve karaktereigenschappen:

• Betrouwbaarheid – komt afspraken na

• Creativiteit – denkt in oplossingen

• Vriendelijkheid – houdt rekening met anderen

• Zelfvertrouwen – durft initiatief te nemen

• Openheid – staat open voor feedback en nieuwe ideeën

Voorbeelden van negatieve karaktereigenschappen:

• Slechte ordelijkheid – raakt snel het overzicht kwijt

• Perfectionisme – kan leiden tot vertraging

• Emotionele instabiliteit – reageert heftig in stressvolle situaties

• Gebrek aan zelfreflectie – leert weinig van fouten

Let op: wat in de ene rol een negatief kenmerk is, kan in een andere functie juist goed uitpakken. Alles draait om de context waarin eigenschappen naar voren komen.

Waarom ‘negatief’ niet altijd slecht is

Een negatieve eigenschap is vaak een kwestie van perspectief. Neem perfectionisme: lastig in een dynamisch team, maar waardevol bij nauwkeurige taken. Of denk aan iemand met weinig extraversie – die kan juist sterk zijn in analyse of concentratie.

Het draait om de specifieke situaties waarin gedrag zichtbaar wordt. Iemand die veel waarde hecht aan zijn eigen belang kan in sales juist succesvol zijn. Wat op papier als negatief voelt, blijkt in de praktijk soms een kracht.

Als je leert kijken naar de betekenis van gedrag in de functiecontext, vergroot je je inzicht in persoonlijkheid en karakter.

De vijf persoonlijkheidskenmerken: een bewezen model

Big Five persoonlijkheidstest en werkgedrag

De Big Five geeft je houvast bij het beoordelen van persoonlijkheidskenmerken. Het model kijkt naar vijf dimensies: extraversie, ordelijkheid, emotionele stabiliteit, openheid en vriendelijkheid. Elk profiel zegt iets over hoe iemand omgaat met stress, nieuwe ervaringen, gedachten en sociale situaties.

Met een persoonlijkheidstest ontdek je waar iemand staat in zijn persoonlijke ontwikkeling. Dat helpt je bij het vormen van sterke teams en het verdelen van rollen. Je ziet sneller welke typen elkaar versterken of juist botsen. Gebruik de uitkomsten niet als label, maar als input voor zelfkennis, verbetering en betere gesprekken. Zo breng je niet alleen vaardigheden, maar ook het karakter van je mensen in beeld.

Hoe herken je karaktereigenschappen bij sollicitanten?

Praktische signalen en vragen tijdens een sollicitatiegesprek

Tijdens een gesprek kun je veel afleiden uit taalgebruik, lichaamstaal en de manier waarop iemand reageert op specifieke situaties. Let op hoe een sollicitant spreekt over fouten, doelen, samenwerking en verandering. Durft iemand zich kwetsbaar op te stellen? Spreekt hij met zelfvertrouwen of juist defensief?

Stel vragen die uitnodigen tot zelfreflectie. Vraag bijvoorbeeld: “Waarin wil je je nog ontwikkelen?” of “Wat zeggen anderen over jouw persoonlijke kenmerken?”. Zo krijg je inzicht in iemands persoonlijkheid, emoties, en hoe diegene omgaat met nieuwe dingen of spanningen.

Goede vragen laten het eigen karakter vanzelf zien – je hoeft het niet expliciet te benoemen.

Karaktereigenschappen ontwikkelen of veranderen – kan dat?

Wat is aangeboren, wat kan je aanleren?

Niet elke medewerker komt binnen met volledig ontwikkelde karaktereigenschappen. Sommige persoonlijkheidskenmerken zijn deels aangeboren, zoals emotionele stabiliteit of extraversie. Andere eigenschappen, zoals zelfvertrouwen, ordelijkheid of openheid, kun je met de juiste zelfkennis en begeleiding aanleren.

Als werkgever speel je een rol in die verandering. Geef medewerkers ruimte voor persoonlijke ontwikkeling, bied reflectiemomenten en maak bespreekbaar hoe gedrag in bepaalde situaties effect heeft op het team. Verwacht geen snelle omslag, maar kijk naar verbetering op lange termijn. Juist dat maakt ontwikkeling zichtbaar en waardevol.

Hoe benut je karaktereigenschappen binnen je team?

Afstemmen op verschillende types persoonlijkheid

In elk team werk je met een mix van persoonlijkheidskenmerken. De een is analytisch en stil, de ander juist extravert en aanwezig. Door te begrijpen wat iemand drijft, kun je beter sturen op gedrag en persoonlijke kenmerken.

Koppel taken aan mensen die daarin hun eigen karakter kwijt kunnen. Laat iemand die veel zelfvertrouwen uitstraalt een presentatie geven. Zet iemand met veel ordelijkheid op de planning. En geef ruimte aan medewerkers die open staan voor nieuwe ervaringen of creatieve oplossingen aandragen.

Je haalt meer uit je team als je niet alleen kijkt naar functie, maar ook naar karaktereigenschappen en de dynamiek tussen mensen.

Van mismatch naar verbetering: wat kun je doen?

Soms blijkt een medewerker minder goed te passen bij de functie of het team. Dat hoeft geen probleem te zijn, zolang je openstaat voor zelfreflectie en verandering. Kijk samen naar gedrag in bepaalde situaties en bespreek welke karaktereigenschappen versterkt of juist bijgestuurd kunnen worden.

Gebruik concrete voorbeelden, niet alleen evaluaties. Laat zien wat werkt, en waarom. Geef ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en bied begeleiding gericht op vertrouwen, gevoelens en verbetering. Zo maak je van een mismatch een groeikans — voor medewerker én organisatie.

Conclusie

Je kunt iemand trainen op vaardigheden, maar je bouwt een team op basis van karakter. Of iemand goed functioneert, hangt vaak af van persoonlijkheid, gedrag en hoe diegene zich gedraagt in verschillende situaties. Door aandacht te geven aan karaktereigenschappen, krijg je beter zicht op motivatie, omgang met emoties, en potentieel voor persoonlijke ontwikkeling. Dat helpt je bij werving, gesprekken en het vormen van hechte teams.

Personeelsplanning en urenregistratie software!

• Eenvoudige personeelsplanning
• Overzichtelijke urenregistratie
• Makkelijke verlofregistratie

Gratis uitproberen Demo aanvragen