Eerste Hulp: Wat te doen bij acute medische noodsituaties

Nietsvermoedend zit je achter je bureau als ineens een collega naar adem hapt, van zijn stoel glijdt of zich ernstig verwondt. Paniek? Niet als jij weet wat je moet doen. Eerste hulp op de werkvloer is geen luxe, maar een noodzaak. Of het nu gaat om een simpele snijwond of een levensbedreigende situatie: jouw reactie kan het verschil maken. Toch blijkt in de praktijk dat veel bedrijven hun EHBO-beleid niet op orde hebben. Geen duidelijke procedures, geen getrainde medewerkers, en chaos als het erop aankomt. Hoog tijd om daar verandering in te brengen.

Bereid je voor op het onverwachte

Een gewone werkdag kan binnen enkele seconden omslaan in een spoedsituatie. Een medewerker struikelt over een losliggend snoer, snijdt zich aan een machine of zakt ineens in elkaar na klachten over hartkloppingen. En jij? Jij moet ineens handelen, al is er nog geen ambulance op weg. Je hoopt dat je nooit in zo’n situatie belandt, maar de realiteit is dat spoedeisende hulp vaker voorkomt dan je denkt – ook op kantoor.

Het hebben van een degelijk plan voor eerste hulp is geen overbodige luxe. Sterker nog, het maakt je organisatie menselijk én professioneel. Wie moet je bellen: de huisartsenpost, je eigen huisarts, of direct 112? Moet je wachten op medische hulp of meteen starten met een eenvoudige reanimeren-procedure? En hoe zit het met de juiste behandelruimte, het delen van medische gegevens, of het alarmeren van andere hulpverleners?

Patiënten zijn soms in afwachting van diagnose en behandeling, vooral in situaties met hoge patiëntendruk. Door nu al na te denken over je veiligheidsprotocol, geef je je team de beste kans om kalm, snel en doelgericht te handelen als het echt nodig is. Je voorkomt daarmee paniek, verwarring en misschien zelfs ernstige gevolgen voor een medewerker. Vergeet niet: bedrijfshulpverlening begint bij bewustwording – en daar ben jij als werkgever de spil in.

Waarom elk bedrijf een EHBO-beleid nodig heeft

Stel je voor: een medewerker glijdt uit bij de koffieautomaat, een ander krijgt plots ademhalingsproblemen tijdens een overleg, of iemand snijdt zich flink bij het verplaatsen van materiaal. Op dat moment telt er maar één ding: hoe snel en goed je reageert. En dat begint allemaal met een goed doordacht EHBO-beleid.

Als werkgever draag je verantwoordelijkheid voor een veilige werkomgeving. Dat betekent dat je moet nadenken over eerste hulp, het inzetten van de juiste hulpverleners, en duidelijke afspraken binnen je team. Wie belt er als eerste de huisartsenpost? Is er een behandelkamer beschikbaar? En hoe gaan jullie om met medische gegevens in een acute situatie?

Verschillende afdelingen, zoals spoedeisende hulpafdelingen, zijn georganiseerd om patiënten met acute medische klachten adequaat op te vangen en te behandelen. Deze afdelingen zijn ingericht met een verdeling van ruimtes en functies voor de verzorging van patiënten in verschillende urgentiecategorieën.

Zorg dat je mensen weten wat ze moeten doen bij een ongeval of verwondingen, ook buiten reguliere kantooruren. Laat medewerkers een korte opleiding volgen over triage, het herkennen van een levensbedreigende situatie, en het inschakelen van de juiste zorgverleners – zoals een seh arts, ambulance of eigen huisarts. Zo voorkom je onnodige paniek en kun je snel overgaan tot actie.

Wat er gebeurt bij een medisch noodgeval op kantoor

Een gewone dinsdagmiddag. Je bent net bezig met de planning als er geschreeuw klinkt op de werkvloer. Een collega ligt op de grond, bewusteloos. Andere collega’s verzamelen zich, onzeker over wat te doen. Dit is het moment waarop jouw voorbereidingen het verschil maken.

Bij een medisch noodgeval gaat het vaak om spoedeisende hulp. Denk aan een reanimatie na een hartstilstand, een medewerker met hevig bloedverlies, of iemand die plots ernstig letsel oploopt door een ongeval. Paniek ligt op de loer, en daarom is het belangrijk dat jij en je team weten wat de volgorde van handelen is.

De eerste stap is altijd het inschatten van de situatie: is het een levensbedreigende situatie? Zo ja, bel dan direct 112. Tijdens het wachten op de ambulance kan een getrainde collega starten met reanimeren, de bloeding stelpen of de persoon in stabiele zijligging leggen.

Zodra de hulpdiensten arriveren, nemen zij het over. Afhankelijk van de ernst wordt de medewerker mogelijk per ambulance naar het ziekenhuis vervoerd, rechtstreeks naar de SEH (Spoedeisende Hulp). Daar beoordeelt een seh arts samen met verpleegkundigen wat er moet gebeuren. Soms is er overleg met andere hulpverleners, zeker als het om een bekende aandoening gaat of als de persoon al eerder medische hulp kreeg.

Weet je wat vaak onderschat wordt? De nazorg voor collega’s die het incident hebben meegemaakt. Zeker als het om ernstige verwondingen of een traumatische ervaring gaat, is het verstandig om als werkgever ook oog te hebben voor het mentale welzijn van je team.

Hulpdiensten inschakelen: hoe doe je dat correct?

In een noodsituatie telt elke seconde, maar het is verrassend hoe vaak mensen twijfelen over wie ze moeten bellen. Moet je contact opnemen met de huisartsenpost, de eigen huisarts, of direct 112 inschakelen? Als werkgever is het jouw taak om hierin duidelijkheid te bieden.

Bij een ernstig ongeval, verwondingen, of een verdachte medische toestand zoals bewustzijnsverlies of ademhalingsproblemen, kies je niet voor de veilige middenweg – je handelt direct. Gaat het om een levensbedreigende situatie, dan bel je de ambulance via 112. Geen discussie, geen overleg: spoed is spoed.

Voor minder acute situaties buiten kantooruren, zoals plotselinge pijnklachten of milde verwondingen, kan de huisartsenpost bellen de juiste stap zijn. Ook zij schakelen indien nodig de SEH in of zorgen voor een passende doorverwijzing. Overdag is de eigen huisarts meestal het eerste aanspreekpunt.

Is er sprake van transport? Dan beoordeelt de meldkamer of de medewerker per ambulance wordt vervoerd, of dat iemand zelf naar het ziekenhuis gebracht kan worden. Dit hangt af van de ernst van de situatie, de medische informatie die jij kunt verstrekken en de inschatting van de centralist. Zorg dus dat je altijd actuele medische gegevens bij de hand hebt als dat mogelijk is.

Wat moet je doen vóór de hulp arriveert?

Het alarmnummer is gebeld, de ambulance is onderweg… maar wat nu? Juist die paar minuten vóór de medische hulpverleners arriveren, zijn vaak het spannendst. En het meest bepalend. Als werkgever kun je het verschil maken – of je nu zelf handelt, of anderen aanstuurt.

Eerste stap: blijf kalm. Paniek is besmettelijk. Laat iemand de ingang vrijmaken voor de hulpdiensten en stuur een collega naar buiten om de ambulance op te vangen. Ondertussen bied je zelf eerste hulp. Moet iemand gereanimeerd worden? Begin dan direct – zelfs als je twijfelt. Een poging is beter dan niets.

Bij zichtbaar bloedverlies of verwondingen, stelp je het bloeden met schone doeken of verband uit de bedrijfsverbanddoos. Gaat het om een bewusteloos slachtoffer? Leg hem of haar in de stabiele zijligging en controleer voortdurend de ademhaling. En vergeet niet: houd nieuwsgierige collega’s op afstand. Je wilt geen chaos in je geïmproviseerde behandelkamer.

Patiënten worden direct bekeken en behandeld indien mogelijk, en er wordt onderzoek uitgevoerd naar het ontstaan en behandelen van acute aandoeningen.

Heb je het over een medische aandoening, zoals diabetes of epilepsie? Dan is het handig als je (met toestemming) toegang hebt tot basisinformatie of medicatie. Overleg met de persoon zelf of – als die buiten bewustzijn is – met een collega die op de hoogte is van de situatie.

Laat intussen iemand de medische gegevens voorbereiden voor de seh arts, zoals allergieën of gebruikte medicatie. Elke seconde telt straks in de behandelruimte. En ook al heb je geen witte jas aan: op dit moment ben jij de eerste schakel in de zorgketen.

Wie zijn er allemaal betrokken bij spoedsituaties?

Een medisch incident op de werkvloer? Dan komt er vaak meer hulp kijken dan je in eerste instantie verwacht. Je staat er namelijk niet alleen voor. Achter de schermen – en soms letterlijk aan je kantoordeur – is er een complete keten van zorgverleners, hulpdiensten en medisch personeel in touw.

Allereerst de ambulanceverpleegkundigen die als eersten ter plaatse zijn. Zij doen een snelle triage: wat is de toestand van de patiënt, en hoe ernstig is het letsel of de aandoening? Bij twijfel nemen ze telefonisch contact op met een seh arts of andere arts assistenten om direct een behandelplan te bepalen. Sommige patiënten gaan direct naar de spoedeisende hulp, terwijl anderen doorverwezen worden door de huisarts of zichzelf aanmelden.

Eenmaal op de SEH aangekomen, neemt een team van verpleegkundigen, een gespecialiseerde SEH-arts en soms een internist of neuroloog het over. Zij overleggen op basis van de verkregen medische gegevens, eerdere diagnoses via de huisarts of huisartsenpost, en eventuele eerdere incidenten op de werkvloer. Alles draait om snelheid, samenwerking en communicatie.

Ook andere hulpverleners spelen hun rol. Denk aan de centralist van de meldkamer die jouw telefoontje heeft aangenomen, of de medewerker van de spoedpost die een juiste doorverwijzing verzorgde. En vergeet je eigen bedrijfshulpverleners niet – zij staan letterlijk op je vloer en vormen de brug tussen paniek en professioneel handelen.

In sommige gevallen worden ook ouders of partners geïnformeerd – zeker als er sprake is van een ernstige of onbekende medische toestand. Dan is het handig als jij al weet wie je moet bellen, en wie informatie mag ontvangen. Zo voorkom je verwarring én voorkom je schending van de privacy.

Spoedsituaties zijn teamwerk. En hoe beter jij weet wie welke rol vervult, hoe soepeler de hulpverlening op gang komt.

De inrichting van jouw werkvloer als EHBO-gebied

Je verwacht het misschien niet, maar jouw kantoorvloer kan binnen een paar minuten veranderen in een geïmproviseerde behandelruimte. Een medewerker zakt in elkaar tijdens een overleg, of iemand snijdt zich diep aan een kartelmes in het magazijn. Geen tijd om te zoeken naar pleisters of instructies: je moet handelen.

Daarom is het slim om je werkvloer in te richten met het oog op spoedsituaties. Heb je al een vaste plek aangewezen als tijdelijke behandelkamer? Denk aan een rustige, goed bereikbare ruimte waar je in geval van nood privacy kunt bieden. Plaats hier een goed gevulde bedrijfsverbanddoos, een EHBO-instructiekaart en indien mogelijk een AED. Je wilt dat collega’s direct weten: dáár moeten we zijn.

Ook de logistiek is belangrijk. Kunnen de hulpdiensten makkelijk binnenkomen? Is de route naar de patiënt vrij? Zet bijvoorbeeld geen archiefkasten voor nooddeuren of gangpaden – het lijkt klein, maar kan bij een levensbedreigende situatie grote impact hebben.

Zorg dat je team weet waar ze eerste hulp kunnen vinden, wie de bedrijfshulpverleners zijn, en hoe ze moeten handelen bij verwondingen, bloedverlies of zelfs een reanimatie. Oefen dit eens per kwartaal – dat geeft vertrouwen én verkleint de kans op paniek.

En als laatste: wees voorbereid op het onverwachte. Wat als het om een werknemer met een bestaande aandoening gaat? Heeft diegene medicatie op het werk? Is er een plan voor als de ambulance moet komen tijdens drukke kantooruren?

Een paar aanpassingen maken al het verschil. Je hoeft je werkvloer niet te veranderen in een ziekenhuis – maar wel in een plek waar veiligheid en paraatheid hand in hand gaan.

Medische gegevens op de werkvloer: wat mag je weten?

Stel: een medewerker zakt ineens in elkaar tijdens een teamlunch. Je weet dat hij “iets” medisch had, maar wat precies? En mag je dat eigenlijk wel weten? Als werkgever bevind je je op het snijvlak van noodhulp en privacywetgeving – en dat roept vragen op.

Bij een levensbedreigende situatie telt elke seconde. Dan wil je weten of iemand allergieën heeft, bepaalde medicatie gebruikt of een bekende aandoening heeft zoals epilepsie of suikerziekte. Toch mag je die informatie niet zomaar registreren of opvragen. In de praktijk betekent dit: alleen als de medewerker vrijwillig iets met jou of de bedrijfshulpverlener deelt, mag je het weten – en dan nog geldt strikte vertrouwelijkheid. Bij spoed buiten de reguliere kantoortijden moeten patiënten contact opnemen met een huisartsenpost voor advies en mogelijke zorgverlening.

Wat kun je wél doen? Zorg dat er een procedure is voor het op vrijwillige basis delen van medische informatie. Denk aan een vertrouwelijke lijst (bijvoorbeeld bij HR) met wie je mag bellen in noodgevallen, waar iemand zijn medicijnen bewaart, of hoe je moet handelen bij een terugkerend ziektebeeld. Dit helpt ook als je moet overleggen met een seh arts of ambulanceverpleegkundige over de situatie op locatie.

Het is verstandig om je team hierin te trainen. Niet alleen over eerste hulp, maar ook over hoe je op een correcte manier met gevoelige gegevens omgaat. Zo blijf je professioneel én menselijk. En onthoud: als iemand op je werkvloer ligt te schokken door een hypo of hartprobleem, wil je niet eerst hoeven zoeken naar toestemming – je wilt kunnen helpen.

Wat jouw team moet weten over spoedsituaties

De grootste fout bij een medisch incident? Denken dat iemand anders het wel oplost. In werkelijkheid telt jouw team als eerste schakel in de hulpverlening. En dus is het slim als je medewerkers meer weten dan alleen waar de verbandtrommel ligt.

Start met de basis: hoe herken je een spoedsituatie? Laat je team trainen in het inschatten van urgentie, bijvoorbeeld door een introductie in triage. Is het een ernstige verwonding, ademhalingsprobleem of gaat iemand onderuit door een medische aandoening? Dan moet er meteen worden gehandeld.

Patiënten met verschillende soorten letsels, zoals gevolg van ongevallen of mishandeling, worden behandeld op de spoedeisende hulp. Ook de volgorde van handelen is belangrijk. Wie belt de ambulance? Wie blijft bij het slachtoffer? En wie vangt de hulpdiensten op bij de deur? Als dit duidelijk is, voorkom je chaos én vertraging.

Vergeet niet dat mensen onder stress vaak dichtklappen. Door regelmatig te oefenen, bijvoorbeeld met scenario’s tijdens een bedrijfshulpverleningstraining, geef je je team zelfvertrouwen. Denk aan een simulatie met een flauwgevallen collega in de kantine, of een reanimatie met een oefenpop.

Bespreek ook hoe je omgaat met wachten. Als de ambulance onderweg is maar je moet nog vijf minuten overbruggen, is het goed als iemand weet hoe je eerste hulp blijft geven en hoe je de toestand van de patiënt bewaakt.

En tot slot: zorg voor een open cultuur waarin mensen durven vragen te stellen, hun onzekerheden delen en weten dat het oké is om fouten te maken tijdens een training. Je hoeft geen arts te zijn om levens te redden — betrokkenheid en kennis brengen je al ver.

Wat je kunt leren van echte situaties

Case 1: Snijwond in het magazijn

Een medewerker snijdt zich diep aan een doosmes bij het openen van een levering. Het bloedt flink. Je collega’s twijfelen: is dit spoedeisende hulp of niet? Uiteindelijk wordt er verband gehaald, maar niemand weet zeker of de wond goed is behandeld. Pas twee uur later belt iemand de huisartsenpost, waarna alsnog een doorverwijzing naar de SEH volgt. Hier zie je het belang van triage, snelle actie én goede instructie.

Case 2: Epileptische aanval tijdens de lunch

Tijdens een lunchpauze zakt een medewerker plots door zijn knieën en begint te schokken. Paniek breekt uit. Gelukkig weet een collega dat hij een bekende aandoening heeft. Er wordt direct een ambulance gebeld. Terwijl sommigen verstijven, pakt een BHV’er de leiding, beschermt het hoofd van het slachtoffer en houdt nieuwsgierige collega’s op afstand. De ambulanceverpleegkundigen zijn onder de indruk van de rust op de werkvloer. Deze situatie laat zien hoe belangrijk kennis van medische gegevens is – mits vrijwillig gedeeld.

Case 3: Reanimatie tijdens kantooruren

Een klant zakt plotseling in elkaar bij de balie. Hartstilstand. In enkele seconden ontstaat chaos. Gelukkig is er een AED beschikbaar én iemand met een geldige EHBO-certificering. Binnen één minuut wordt gestart met de reanimatie, en binnen acht minuten arriveert de ambulance. De seh arts meldt later dat het snelle handelen waarschijnlijk het verschil maakte. Zo’n scenario onderstreept het belang van heldere rolverdeling, toegang tot middelen en mentale paraatheid.

Veelgemaakte fouten bij eerste hulp op de werkvloer

1. Te laat bellen

Soms twijfelen collega’s te lang. Is het wel ernstig genoeg? Moet ik eerst overleggen met mijn leidinggevende? Resultaat: de ambulance wordt te laat gebeld. Bij een levensbedreigende situatie telt elke minuut. Maak dus duidelijk: bij twijfel wél bellen.

2. Geen rolverdeling

Als niemand weet wie wat doet, ontstaat er paniek. Wie belt de hulpdiensten? Wie biedt eerste hulp? Wie haalt de medicatie als dat nodig is? Zonder heldere taakverdeling raak je tijd en overzicht kwijt.

3. Ongetrainde collega’s in de weg

Een rij mensen rond een slachtoffer helpt niemand. Integendeel: het belemmert toegang voor de bedrijfshulpverlener of ambulanceverpleegkundige. Zorg dat je team weet wanneer ze moeten handelen en wanneer juist níét.

4. Geen toegang tot medische gegevens

Sommige medewerkers hebben een aandoening, gebruiken specifieke medicatie, of hebben een allergie. Als niemand dat weet (of mag weten), kun je geen volledige info geven aan de seh arts. Spreek daarom af hoe collega’s hun gegevens – vrijwillig – kunnen delen met HR of de BHV.

5. De verbanddoos is incompleet

Het lijkt simpel, maar een vergeten schaar of lege pleisterrol kan de hele behandeling vertragen. Check dus regelmatig de inhoud van je bedrijfsverbanddoos.

Hoe stel je een effectief EHBO-protocol op?

Een goed EHBO-protocol is geen stoffig document in een mapje, maar een levend plan dat jouw medewerkers houvast biedt op het moment dat alles even stilvalt. Het gaat er niet om dat iedereen medische heldendaden verricht, maar dat je weet wie wat doet, wanneer en hoe.

Begin met het aanstellen van duidelijke profielen binnen je team: wie is bedrijfshulpverlener? Wie weet hoe je moet reanimeren? En wie neemt de leiding bij een ongeval of spoedsituatie? Zorg dat deze mensen goed herkenbaar zijn, bijvoorbeeld met een hesje of badge.

Leg daarnaast de werkwijze vast in heldere stappen. Denk aan: wie belt 112? Waar staat de bedrijfsverbanddoos? Hoe werkt de AED? En hoe voer je de eerste triage uit bij meerdere slachtoffers? Voeg een overzicht toe van welke aandoeningen extra aandacht vragen, en hoe je bij deze collega’s kunt handelen — uiteraard binnen de grenzen van de privacywetgeving.

De huisarts kan beslissen of een patiënt dezelfde dag nog door een specialist moet worden onderzocht, vooral in spoedgevallen.

Vergeet ook het onderdeel communicatie niet. Bij een incident moet er snel worden geschakeld met de hulpdiensten, eventueel de huisartsenpost, of de seh arts. Benoem wie dit doet en hoe je ervoor zorgt dat de juiste medische gegevens worden overgedragen.

Tips om je team stressbestendig te maken

Je kunt nog zo’n goed EHBO-protocol hebben, maar als je team verstijft bij een incident heb je er weinig aan. Stressbestendigheid kun je gelukkig trainen — en daar speel jij als werkgever een hoofdrol in.

Tip 1: Begin met het normaliseren van stress in spoedsituaties. Laat je team weten: het is oké als je hartslag omhoog schiet bij een ongeval of een medewerker met ernstige verwondingen. Maar leer hen ook wat ze dan wél kunnen doen. Geef simpele handvatten: ademhalingstechnieken, checklisten bij de bedrijfsverbanddoos, en het oefenen van scenario’s met een nepslachtoffer in een vergaderruimte.

Tip 2: Het is ook belangrijk om patiënten te betrekken bij wetenschappelijk onderzoek. In de spoedeisende hulp (SEH) en de Critical Decision Unit (CDU) worden medische testen en metingen uitgevoerd om hun klachten beter te begrijpen en te behandelen.

Tip 3: Zorg daarnaast voor herhaling. Eén keer per jaar een cursus is niet genoeg. Korte opfrismomenten tijdens werkoverleggen zorgen dat procedures blijven hangen. Denk aan mini-rollenspellen, korte quizjes of “wat-als”-vragen over situaties met spoed, reanimatie of een levensbedreigende situatie.

Tip 4: Stimuleer ook onderling vertrouwen. Als collega’s weten dat ze op elkaar kunnen bouwen, durven ze sneller te handelen. Laat ervaren medewerkers hun kennis delen, bijvoorbeeld over het inschatten van urgentie, het herkennen van een medische aandoening, of het correct reanimeren.

En vergeet niet: nazorg is óók stressreductie. Een medewerker die net een intense situatie heeft meegemaakt, kan gebaat zijn bij een gesprek of een moment van rust. Want ook hulp verlenen laat sporen na — en daar mag ruimte voor zijn.

Personeelsplanning en urenregistratie software!

• Eenvoudige personeelsplanning
• Overzichtelijke urenregistratie
• Makkelijke verlofregistratie

Gratis uitproberen Demo aanvragen