Werken met verschillende communicatiestijlen in je team

Wat zijn communicatiestijlen?

Iedere medewerker heeft een eigen manier van communiceren. De één is direct en doelgericht, de ander zoekt eerst verbinding of duikt in de details. Die verschillen vallen onder wat we noemen: communicatiestijlen. Als werkgever is het waardevol om te begrijpen hoe jouw teamleden communiceren—en hoe jij daar zelf invloed op hebt.

Je eigen communicatiestijl bepaalt hoe je overkomt, hoeveel ruimte je inneemt in gesprekken, en hoe beslissingen tot stand komen. Ook heeft het effect op de sfeer op de werkvloer en op de kwaliteit van de samenwerking met andere mensen. Je leert beter luisteren, effectiever reageren en creëert ruimte voor andere soorten communicatiestijlen.

Er zijn verschillende stijlen die je helpen om het gedrag van collega’s beter te plaatsen. Niet om te labelen, maar om goede communicatie te bevorderen in je team.

Kenmerken van communicatiestijlen

lke communicatiestijl heeft zijn eigen unieke kenmerken. De beschouwende communicatiestijl is gekenmerkt door een rustige en bedachtzame aanpak, waarbij men zich richt op details en feiten. Mensen met deze stijl nemen de tijd om na te denken voordat ze spreken en hebben vaak een lager spreektempo. De directieve communicatiestijl is daarentegen meer gericht op actie en resultaten, en kan soms als dominant of dwingend overkomen. Deze stijl is effectief bij het nemen van snelle beslissingen en het geven van duidelijke instructies.

De expressieve communicatiestijl is spontaan en aanwezig. Mensen met deze stijl zijn vaak snel enthousiast, tonen gemakkelijk hun gevoelens en zitten vol ideeën. Ze brengen energie in gesprekken en kunnen anderen inspireren met hun levendige discussies. De coöperatieve communicatiestijl is gericht op relaties en samenwerking. Mensen met deze stijl zijn vaak goede luisteraars, stellen anderen snel op hun gemak en streven naar harmonie in de groep. Ze waarderen een vriendelijke stijl en zijn gericht op het creëren van een positieve werksfeer.

De vier communicatiestijlen uitgelegd

Op hoofdlijnen zijn er vier communicatiestijlen: de directieve, expressieve, beschouwende en coöperatieve communicatiestijl. Deze stijlen kunnen worden geanalyseerd aan de hand van twee assen. Elke stijl heeft sterke kanten en valkuilen. Als je weet hoe je team communiceert, kun je beter leidinggeven, taken verdelen en onderlinge irritatie voorkomen.

De directieve stijl

Resultaatgericht, duidelijk en kort. Werkt goed bij besluiten nemen, maar kan bot overkomen. Mensen met deze stijl hebben vaak hoge verwachtingen van hun collega's. Deze stijl wordt gekenmerkt door een onafhankelijke en resultaatgerichte aanpak.

De expressieve stijl

Energiek en betrokken. Denk aan mensen die snel enthousiast zijn en makkelijk hun gevoelens tonen.

De beschouwende stijl

Houdt van details, denkt na voor hij iets zegt en praat vaak met een lager spreektempo. Mensen met deze stijl hechten meer waarde aan feiten dan aan meningen. Ze hebben de neiging om zich te concentreren op de grote lijnen van een situatie.

De coöperatieve stijl

Gaat uit van samenwerking en harmonie. Deze stijl is relatiegericht en waardeert een vriendelijke stijl. Mensen met een zorgende communicatiestijl zijn vaak goede luisteraars en streven naar harmonie in de groep. Mensen met deze stijl zijn vaak goede luisteraars en stellen hun collega's snel op hun gemak.

Mensen hebben vaak een voorkeursstijl, maar kunnen wisselen per situatie.

Aanvullende stijlen en combinaties

Naast de bekende vier zie je op de werkvloer ook andere communicatiestijlen terug. Denk aan de passieve communicatiestijl: medewerkers die zich inhouden, weinig zeggen en moeilijk hun mening uiten. Of juist het tegenovergestelde: de agressieve stijl, waarbij iemand veel ruimte neemt en anderen nauwelijks laat uitpraten.

Soms uit gedrag zich in een passief agressieve communicatiestijl. Deze collega zegt ‘ja’, maar doet ‘nee’. Deze vorm van communicatie kan onderhuids spanningen veroorzaken. Door alert te zijn op de manier waarop je communiceert, kun je zulke patronen eerder herkennen.

Naast de bekende vier zie je op de werkvloer ook andere communicatiestijlen terug, zoals de assertieve communicatiestijl, waarbij men open en eerlijk communiceert, en de regisserende communicatiestijl, die gekenmerkt wordt door onafhankelijkheid en resultaatgerichtheid. Elke stijl heeft zijn positieve kanten en valkuilen.

Veel mensen combineren meerdere stijlen. Je voorkeursstijl hangt vaak af van de situatie, het onderwerp en de relatie met de ander. Als je dit weet, kun je beter schakelen tussen teamleden en zorg je voor meer balans in het gesprek.

Assertieve communicatie

Assertieve communicatie is een effectieve en gezonde manier van communiceren, waarbij men rekening houdt met de behoeften van anderen. Het is belangrijk om assertief te communiceren om misverstanden en conflicten te voorkomen. Assertieve communicatie kenmerkt zich door een open en eerlijke aanpak, waarbij men zijn mening en gevoelens uitdrukt zonder anderen te domineren of te onderdrukken. Door assertief te communiceren, kunnen we betere relaties opbouwen en effectiever samenwerken met anderen.

Het is ook belangrijk om te begrijpen dat assertieve communicatie niet hetzelfde is als agressieve of passief-agressieve communicatie, die kunnen leiden tot conflicten en misverstanden. Agressieve communicatie kan anderen intimideren en ruimte innemen, terwijl passief-agressieve communicatie vaak subtiele vormen van weerstand en frustratie uitdrukt. Door onze eigen communicatiestijl te kennen en te begrijpen hoe we assertief kunnen communiceren, kunnen we onze interacties met anderen verbeteren en betere resultaten behalen. Assertieve communicatie helpt bij het creëren van een open omgeving waarin iedereen zich gehoord en gerespecteerd voelt.

Hoe herken je communicatiestijlen bij je medewerkers?

De manier waarop je medewerkers communiceren zegt veel over hun eigen voorkeursstijl. Let op hoe iemand praat: gebruikt hij veel emoties, of blijft hij juist feitelijk en stil? Is er sprake van een lager spreektempo, wordt er ruimte gevraagd of juist genomen? Dit gedrag helpt je inschatten welke communicatiestijlen je tegenover je hebt.

Ook de achtergrond van iemand speelt mee. Iemand die gewend is aan hiërarchie kan sneller een directieve stijl aannemen. Een ander voelt zich juist prettiger in een vriendelijke stijl waarbij luisteren centraal staat en houdt van harmonie.

Wees voorzichtig met oordelen op het eerste gezicht. Neem de tijd om je team te observeren in verschillende situaties. Zo leer je herkennen wie de stille kracht is, wie snel reageert, en wie zijn mening pas deelt als de sfeer veilig voelt.

Wat is het effect van communicatiestijlen op je teamdynamiek?

Een team waarin iedereen dezelfde communicatiestijl gebruikt, loopt risico op blinde vlekken. Verschillende soorten communicatiestijlen zorgen juist voor balans: waar de één snel besluiten neemt, zorgt de ander voor nuance of aandacht voor de relatie.

Als werkgever is het jouw taak om te zorgen dat iedereen voldoende gesprek ruimte krijgt. Let op wie vaak het woord neemt en wie veel ruimte inneemt. De verdeling van ruimte nemen en ruimte geven bepaalt hoe open en effectief je overleg is.

Teams werken beter als er waardering is voor andere stijlen. De een is een goede luisteraar, de ander durft de leiding te nemen. Dat verschil versterkt elkaar—mits je het herkent en inzet. Zo creëer je een omgeving waarin samenwerking en vertrouwen samen mogen bestaan.

Als werkgever werken met verschillende communicatiestijlen

Geef ruimte aan alle stijlen

Creëer een open omgeving waarin iedereen zich durft uit te spreken. Let erop dat niet alleen de luidste stemmen gehoord worden, maar ook de stille kracht.

Pas je communicatie aan per situatie

Bij een functioneringsgesprek werkt een coöperatieve stijl, terwijl je bij een deadlineproject baat hebt bij een meer directieve aanpak. Denk na over je eigen manier waarop je communiceert en hoe die overkomt.

Goede communicatie begint met goed luisteren

Als je zelf een goede luisteraar bent, geef je het voorbeeld. Je toont respect voor de voorkeursstijl van de ander en voorkomt misverstanden.

Tips om communicatiestijlen effectief in te zetten

Een goed gesprek begint met bewustzijn. Door stil te staan bij de manier waarop je communiceert, kun je betere gesprekken voeren en sterker leidinggeven. Hieronder een paar tips die je direct kunt toepassen:

• Maak tijd voor 1-op-1 gesprekken, zodat medewerkers zich vrij voelen hun mening te geven. Dit helpt bij het nemen van weloverwogen beslissingen.

• Vraag actief naar de voorkeursstijl van je teamleden, bijvoorbeeld tijdens een evaluatie of informeel moment.

• Let op wie zich inhoudt en geef diegene gericht ruimte om te spreken.

• Herken signalen van passief agressieve communicatie, zoals uitstelgedrag of sarcastische opmerkingen.

• Stimuleer een omgeving waarin luisteren, reageren en reflecteren vanzelfsprekend is. Focus op de grote lijnen en strategische aspecten van communicatie.

Zo ontstaat er ruimte voor goede communicatie, ook als de communicatiestijlen binnen je team uiteenlopen.

Conclusie

Hoe je als werkgever communiceert, beïnvloedt de manier waarop je team samenwerkt. Je jouw communicatiestijl bepaalt de toon, de sfeer en hoeveel ruimte anderen voelen om zich uit te spreken.

Sta stil bij jouw eigen voorkeursstijl. Ben je vooral taakgericht en snel in besluiten nemen? Of geef je juist ruimte aan emoties en samenwerking? Er is geen goed of fout—wel impact. Door je bewust te zijn van de wijze waarop je communiceert, kun je gerichter aansluiten bij je team.

Maak tijd om te reflecteren. Vraag collega’s hoe ze jouw communicatie ervaren en of je aan hun verwachtingen voldoet. Vaak zit de winst in kleine aanpassingen: minder zenden, meer luisteren. Zo bouw je aan een omgeving waarin iedereen zich veilig voelt om bij te dragen.

Personeelsplanning en urenregistratie software!

• Eenvoudige personeelsplanning
• Overzichtelijke urenregistratie
• Makkelijke verlofregistratie

Gratis uitproberen Demo aanvragen