Collectief verlof 2026 uitgelegd: wat moet jij weten

Inhoudsopgave

Collectief verlof in 2026 betekent dat een bedrijf vooraf vastgestelde dagen aanwijst waarop iedereen tegelijk vrij is, waardoor je team weet waar het aan toe is en jij je planning strak kunt houden. Voor veel werkgevers is het een handige manier om rustige periodes slim te benutten, vooral als de bezetting toch al lager ligt. Als je hier vroeg genoeg duidelijk over bent, voorkom je misverstanden en houd je grip op je jaarplanning. Het helpt ook om verlofdagen eerlijk te verdelen, omdat iedereen dezelfde afspraken volgt. En ja, het scheelt je een flinke berg losse afstemmomenten wanneer je alles overzichtelijk bijhoudt met Shiftbase.

Welke regels gelden er voor collectief verlof in 2026

Collectief verlof in 2026 valt onder dezelfde basisregels als in eerdere jaren, alleen verschuiven de exacte data per bedrijf of cao. Je mag als werkgever collectieve verlofdagen aanwijzen wanneer dit in de cao staat of wanneer je dit vooraf duidelijk afspreekt met je team. Werknemers moeten ruim op tijd weten welke dagen onder collectief verlof vallen, omdat zij hun eigen vakantiewensen daarop moeten afstemmen.

Ook moet je vastleggen of deze verplichte vrije dagen worden afgeschreven van het persoonlijke verlofsaldo, of dat je bedrijf ze zelf betaalt. Die keuze verschilt per sector en per regeling. Het vastleggen van deze afspraken wordt een stuk overzichtelijker wanneer je dit direct instelt met Shiftbase. Hier kun je verlofsoorten beheren, medewerkers automatisch informeren en controleren hoe de planning uitpakt.

Onderwerp	Wat mag wel	Wat mag niet
Afdwingen van collectief verlof	Wanneer het in de cao staat of wanneer het vooraf goed is afgestemd met het team.	Eenzijdig verplichten zonder voorafgaande afspraken of zonder instemming wanneer er geen cao basis is.
Afschrijven van verlofsaldo	Dagen laten afboeken van het persoonlijke verlofsaldo als dit vooraf duidelijk is gecommuniceerd.	Achteraf beslissen dat dagen toch van het saldo afgaan zonder dat medewerkers dit wisten.
Vastleggen van verlofperiodes	Een periode aanwijzen die logisch past bij bedrijfsdrukte, bijvoorbeeld rond feestdagen of een seizoendip.	Verlofperiodes opleggen die medewerkers niet kunnen combineren met hun wettelijke vakantiedagen.
Communicatie naar personeel	Ruim op tijd informeren zodat medewerkers hun eigen planning kunnen aanpassen.	Lastminute wijzigingen doorvoeren waardoor medewerkers al gemaakte plannen moeten afzeggen.
Administratie	Duidelijk vastleggen in systemen zoals Shiftbase, zodat iedereen inzicht heeft in afspraken en saldo.	Losse notities of onduidelijke informatie waardoor misverstanden ontstaan.

Tip: Als je collectief verlof instelt, zet het dan direct in je jaarplanning met Shiftbase. Zo ziet het hele team meteen hoe de verlofperiode eruitziet, welke dagen worden afgeschreven van het saldo en hoe dit uitpakt voor de bezetting. Het voorkomt onnodige vragen en houdt de communicatie helder.

Mag je als werkgever verplichte vrije dagen instellen in 2026

Je mag in 2026 verplichte vrije dagen instellen wanneer dit in de cao staat of wanneer je dit vooraf duidelijk afspreekt met je medewerkers. Staat er niets in de cao, dan moet je hierover samen tot een akkoord komen, omdat je medewerkers niet zomaar kunt verplichten om verlofdagen in te leveren. Ook moeten werknemers weten of deze dagen worden afgetrokken van hun persoonlijke saldo of dat jouw bedrijf ze zelf betaalt. Als een deel van het team niet akkoord gaat, dan moet je opnieuw in gesprek om tot een oplossing te komen die voor iedereen werkbaar is.

Welke collectieve verlofperiodes zijn in 2026 het meest gebruikelijk

Veel bedrijven kiezen in 2026 voor collectief verlof tijdens momenten waarop de drukte voorspelbaar laag ligt, omdat dit de planning overzichtelijk houdt en zorgt voor rust in het team. De meest voorkomende periodes zijn de eerste week van januari, de bouwvak in de zomer en de dagen tussen Kerst en oudjaar. In sectoren zoals productie, logistiek en facilitaire dienstverlening valt de zomerperiode vaak gunstig, terwijl horeca en retail eerder kiezen voor rustige momenten buiten piekseizoenen. Door deze periodes goed af te stemmen op jouw bedrijfsactiviteiten voorkom je dat belangrijke processen stilvallen. Het helpt ook om medewerkers ruim van tevoren duidelijkheid te geven, zodat zij hun eigen vakantiewensen hierop kunnen afstemmen.

Branche	Meest gekozen periodes in 2026	Waarom deze periode geschikt is
Productie	Bouwvakweken in juli en augustus	Lage vraag, machines kunnen tegelijk stil voor onderhoud
Logistiek	Laatste week van december en bouwvak	Minder transportbewegingen en seizoendip
Retail	Januari eerste week en rustige weken buiten schoolvakanties	Minder winkelbezoek na feestdagen en tussen piekmomenten
Horeca	Week na Nieuwjaar en rustige weken na grote evenementen	Bezetting zakt na drukke feest- of eventperiodes
Zorg	Korte sluitdagen in administratieve weken	Mogelijkheid om dossiers bij te werken en teams te verdelen
Facilitaire dienstverlening	Wanneer opdrachtgevers zelf gesloten zijn, meestal kerstperiode	Minder opdrachten en makkelijker plannen
Productie bedrijven met seizoenswerk	Wisselende weken afhankelijk van productielijnen	Natuurlijke stiltes in planning

Hoe plan je collectief verlof zonder personeelsproblemen

Je voorkomt personeelsproblemen tijdens collectief verlof wanneer je vroeg begint met plannen en iedereen dezelfde informatie krijgt. Start met een duidelijk jaaroverzicht waarin je aangeeft welke weken je als collectief verlof overweegt, omdat medewerkers dan al in een vroeg stadium kunnen aangeven wat wel en niet past. Vraag teams om eventuele knelpunten te melden, zodat je de planning kunt bijstellen voordat je iets definitief maakt. Zodra de periode vaststaat, leg je het vast in je systeem en informeer je iedereen tegelijk. Zo voorkom je dat iemand achteraf zegt het niet te hebben geweten.

Hoe verwerk je collectief verlof in het rooster en verlofsaldo

Collectief verlof verwerk je het makkelijkst door eerst vast te leggen of de dagen wel of niet van het persoonlijke verlofsaldo worden afgeschreven, omdat dit per bedrijf en per cao kan verschillen. Als de dagen worden afgeschreven, dan telt het systeem ze mee als gewone verlofdagen. Worden ze door het bedrijf zelf betaald, dan moet je dit apart registreren zodat het saldo van medewerkers gelijk blijft. Wanneer een medewerker al vakantie heeft aangevraagd in dezelfde periode, dan kijk je of dit kan blijven staan of dat je de aanvraag aanpast. Het is belangrijk dat je deze afspraken duidelijk communiceert, vooral wanneer er uitzonderingen zijn.

Situatie	Wordt afgeschreven van saldo	Wordt niet afgeschreven
Collectief verlof staat in de cao en telt mee als verplichte vrije dag	✔️
Het bedrijf kiest zelf voor collectief verlof en heeft dit vooraf duidelijk gecommuniceerd	✔️
De werkgever besluit achteraf dat dagen toch verlof zijn		✖️ Niet toegestaan
Het bedrijf betaalt de collectieve verlofdagen volledig zelf		✔️
Er is een uitzonderingssituatie waardoor iemand wel moet werken		✔️ (indien afgesproken)
Een medewerker had al vakantie aangevraagd in dezelfde periode	Afhankelijk van afspraken	Afhankelijk van afspraken

Wat zijn de voordelen van collectief verlof voor jouw organisatie

Collectief verlof levert jouw organisatie vooral duidelijkheid en rust op, omdat iedereen tegelijk vrij is en je geen losse aanvragen hoeft te beoordelen. Je voorkomt dat de bezetting te laag wordt in drukke weken, omdat je de rustige momenten bewust kiest. Voor medewerkers is het prettig wanneer zij weten waar ze aan toe zijn, omdat ze vooraf kunnen plannen en niemand het gevoel heeft dat collega’s meer of minder geluk hebben met vrije dagen. Daarnaast scheelt het veel tijd in de administratie. Je hoeft geen tientallen individuele aanvragen te verwerken, omdat het hele proces in één keer geregeld is. Wanneer je dit vastlegt met Shiftbase zie je meteen hoe het uitpakt voor het rooster, het verlofsaldo en de personeelsbezetting. Zo houd je grip op het hele jaar, zonder dat het voelt als een puzzel.

Voordelen van collectief verlof voor jouw organisatie

Minder losse verlofaanvragen verwerken
Overzicht in rustige en drukke periodes
Minder planningsstress voor managers
Beter inzicht in bezetting wanneer alles vastligt
Makkelijk te verwerken met Shiftbase

Voordelen van collectief verlof voor medewerkers

Iedereen weet ruim op tijd waar hij aan toe is
Eerlijke verdeling van vrije dagen
Minder onderlinge ruis of onzekerheid
Betere afstemming met schoolvakanties of gezinsplanning
Geen concurrentie om populaire weken

Hoe communiceer je collectief verlof duidelijk naar je medewerkers

Duidelijke communicatie voorkomt misverstanden, omdat iedereen meteen weet wat de afspraken zijn en wat dit betekent voor het persoonlijke verlofsaldo. Begin met een aankondiging waarin je uitlegt welke periode je kiest, waarom juist deze weken logisch zijn en of de dagen wel of niet worden afgeschreven van het saldo. Vermeld ook wanneer de afspraken ingaan, zodat medewerkers niet achteraf verrast worden. Het helpt wanneer je meteen aangeeft wat er gebeurt als iemand al vakantie heeft aangevraagd, omdat dit vaak een terugkerende vraag is.

Voorbeeldbericht aan medewerkers

Hoi allemaal,
In 2026 hanteren we een collectieve verlofperiode van [datum] tot [datum]. Deze dagen worden [wel/niet] afgeschreven van het verlofsaldo. Als je al een aanvraag hebt ingediend, dan kijken we samen of deze zo kan blijven staan. De periode staat nu in de planning met Shiftbase, zodat je alles rustig kunt bekijken. Laat het vooral weten als je vragen hebt.

Veelgestelde vragen

Nee, dat hoeft niet, maar er moeten wel duidelijke afspraken zijn met je team wanneer er geen cao basis is.
Nee, dat hangt af van de afspraken binnen jouw organisatie. Je kunt ervoor kiezen om de dagen zelf te betalen.
Dan bespreek je samen welke oplossing het beste past. Soms kan de aanvraag blijven staan.
Zo vroeg mogelijk, omdat medewerkers hun eigen plannen moeten kunnen aanpassen.

Conclusie

Je bereidt je het beste voor op collectief verlof door vroeg te plannen, omdat medewerkers dan ruim de tijd hebben om hun eigen agenda aan te passen. Heldere communicatie voorkomt vragen en geeft iedereen zekerheid over wat er wel en niet van het verlofsaldo wordt afgeschreven. Door de gekozen periode meteen vast te leggen in je rooster en jaarplanning houd je overzicht en kun je knelpunten snel opsporen. Het werkt het prettigst wanneer alle informatie op één plek staat, bijvoorbeeld in de planning en verlofinstellingen met Shiftbase. Zo blijft de administratie overzichtelijk en weet je zeker dat het hele team dezelfde afspraken volgt.

Personeelsplanning en urenregistratie software!

Eenvoudige personeelsplanning
Overzichtelijke urenregistratie
Makkelijke verlofregistratie

Gratis uitproberen Demo aanvragen

Geschreven door:

Lajea van der Willik

Dankzij mijn uitgebreide ervaring binnen HR, specialiseer ik mij in het vertalen van complexe HR-thema's naar toegankelijke en toepasbare content. Als deskundige in contentmarketing, ondersteun ik organisaties bij het optimaliseren van hun personeelsstrategieën en het inspireren van hun teams. Het is mijn missie om lezers te voorzien van de kennis die ze nodig hebben om hun werkomgeving te verbeteren.

Disclaimer

Let op: de informatie op onze website is bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en niet als bindend advies. De informatie op onze website kan niet worden beschouwd als vervanging voor juridisch en bindend advies voor een specifieke situatie. Ondanks onze research, bieden wij geen garantie voor de nauwkeurigheid, volledigheid en actualiteit van de informatie op onze website. Wij zijn niet aansprakelijk voor enige schade of verlies dat voortvloeit uit het gebruik van de informatie op onze website.